Op school zijn onze kinderen niet alleen bezig met andermans teksten maar produceren ze ook eigen teksten. Ze schrijven… stellen hun oorspronkelijke gevoelens, gedachten, waarnemingen, verlangens en ervaringen in woorden met behulp van letters en leestekens.
En dat schrijven moet uiteindelijk voldoen aan de algemeen geldende spelling. In de kerndoelen van 1998 van het primaire onderwijs staat hierover: “De leerlingen kunnen de regels van de spelling en interpunctie toepassen.”
- De Nederlandse taal is in principe gebaseerd op een klanktekensysteem. Elke spraakklank komt overeen met een afgesproken letterteken of een combinatie van tekens.
- De eerste hoofdregel voor het spellen luidt dan ook heel eenvoudig: “Schrijf het woord op zoals het hoort.” Woorden die volgens het beginsel van de uitspraak (fonologisch principe) worden geschreven, worden klankzuiver genoemd. Wanneer nog met een klein spellingprobleem rekening gehouden moet worden, spreken we over bijna klankzuivere woorden. Het spellingsysteem van de Nederlandse taal is helaas niet zo eenvoudig samengesteld. Behalve dat er op de eerste hoofdregel al tal van beperkende spellingregels bestaan met veel uitzonderingen, zijn er nog andere hoofdregels:
- De tweede hoofdregel van spelling betreft de vormovereenkomsten (morfologische principe) tussen woorden. Het heeft betrekking op de gelijkvormigheid of overeenkomst in de schrijfvorm.
- De derde hoofdregel betreft het principe van de historische ontwikkeling van het woord (etymologie).
Daarnaast is soms de betekenis van het woord bepalend voor de schrijfwijze (peil of pijl) en de functie van het woord in de zin die de schrijfwijze bepalen. En als laatste zijn er ook nog een aantal spellingregels van kracht.
Het is zo begrijpelijk dat er veel mis kan gaan! In het spellingonderwijs is het niet de bedoeling dat er bij elk woord uitgebreid nagedacht moet worden. Het is erop gericht zo veel mogelijk hoogfrequente woorden te automatiseren. Dat wil zeggen dat de schrijfwijze als een beeld opgeslagen wordt in het geheugen.
Voor elk van bovengenoemd principes bestaat een voorkeursstrategie die bij de verschillende klassikale methodieken ook gebruik wordt:
- Luisterwoorden: Spellend schrijven, lettergroepen schrijven.
- Analogiewoorden: Naar analogie van een voorbeeldwoord.
- Weetwoorden: Visueel inprenten van het woordbeeld.
- Regelwoorden: Spellingsregel toepassen.
Bij de spellingsremediëring die ik aanbied zal ik in principe de spellingmethode die het kind in de groep aangeboden krijgt als uitgangspunt nemen.
Toch zijn hier uitzonderingen op. Soms vormt de leerstijl van het kind een reden om de woorden volgens een andere strategie aan te leren.
Voor de remediëring gebruik ik in principe: “Speciale Spellingbegeleiding” van Malmberg.